VILOM SHABD (ANTONYM WORDS) IN HINDI
विलोम शब्द
कुछ शब्द परस्पर विपरीत अर्थ बताते हैं। ऐसे शब्दों को विलोम शब्द कहा जाता है।
शब्द | विलोम | शब्द | विलोम |
1. अथ | इति | 2. अंधकार | प्रकाश |
3. अल्प | अधिक | 4. अमृत | विष |
5. अर्थ | अनर्थ | 6. अल्पायु | दीर्घायु |
7. अनुज | अग्रज | 8. अनुकूल | प्रतिकूल |
9. अपेक्षा | उपेक्षा | 10. अभिमान | नम्रता
|
11. अनुराग | विराग | 12. अतिवृष्टि | अनावृष्टि |
13. अँधेरा | उजाला | 14. अज्ञ | विज्ञ |
15. अधिक | न्यून | 16.अनंत | सांत |
17. अपना | पराया | 18. अनिवार्य | वैकल्पिक |
19. आकर्षण | विकर्षण | 20. आदि | अंत |
21. आदर | अनादर , निरादर | 22. आकाश |
पाताल |
23. आगामी | गत | 24. आदान | प्रदान |
25. अभियंतर | बाह्य | 26. आग्रह | दुराग्रह |
27. आदर्श | यथार्थ | 28. आयात | निर्यात |
29. आशा | निराशा | 30. आय | व्यय |
31. आलस्य | स्फूर्ति | 32. आर्य | अनार्य |
33. आरंभ | अंत | 34. आविर्भाव | तिरोभाव |
35. आहार | निराहार | 36. आवाहन | विसर्जन |
37. इच्छा | अनिच्छा | 38. इहलोक | परलोक |
39. ईश्वर | अनीश्वर | 40. उचित | अनुचित |
41. उत्कर्ष | अपकर्ष | 42. उदय | अस्त |
43. उदार | अनुदार , संकीर्ण | 44. उधार | नकद |
45. उन्नति | अवनति | 46. उपकार | अपकार |
47. उपस्थित | अनुपस्थित | 48. उपयोग | अनुपयोग |
49. उपाय | निरुपाय | 50. उत्तर | अनुत्तर , प्रश्न |
51. उद्यमी | आलसी | 52. उपरलिखित | निम्नलिखित |
53. उऋण | ऋणी | 54. उग्र | शांत |
55. उतार | चढ़ाव | 56. उत्कृष्ट | निकृष्ट |
57. उत्थान | पतन | 58. उर्वर | ऊसर |
59. उत्तम | अधम | 60. उत्तीर्ण | अनुत्तीर्ण |
61. उष्ण | शीत | 62. ऊँचा | नीचा |
63. ऋजु | कुटिल | 64. एक | अनेक |
65. एकता | अनेकता | 66. ऐक्य | अनैक्य |
67. ऐच्छिक | अनैच्छिक | 68.ऐच्छिक | अनिवार्य |
69. कायर | साहसी , वीर | 70. कृश | हृष्ट - पुष्ट |
71. कड़वा | मीठा | 72. कटु | मधु |
73. कठोर | कोमल | 74. कीर्ति | अपकीर्ति |
75. कर्म | निष्कर्म | 76. कृत्रिम | स्वाभाविक |
77. कृतज्ञ | कृतघ्न | 78. कृपालु | क्रूर , निर्दयी |
79. क्रिया | प्रतिक्रिया | 80. क्रय | विक्रय |
81. क्षम्य | अक्षम्य | 82. क्षणिक | शाश्वत |
83. खरा | खोटा | 84. खंडन | मंडन |
85. खेद | प्रसन्नता | 86. खाद्य | अखाद्य |
87. गरीब | अमीर | 88. गमन | आगमन |
89. गहरा | उथला | 90. गद्य | पद्य |
91. गुण | अवगुण | 92. गुप्त | प्रकट |
93. गुरु | शिष्य | 94. ज्ञान | अज्ञान |
95. घात | प्रतिघात | 96.घृणा | प्रेम |
97.चंचल | स्थिर | 98. चल | अचल |
99. चर | अचर | 100. छूत | अछूत |
101. छल | निश्छल | 102. जड़ | चेतन |
103. जल | निर्जल , थल | 104. जंगम | स्थावर |
105. जय | पराजय | 106. जन्म | मृत्यु |
107. जटिल , कुटिल | सरल | 108. जीवन | मरण , मृत्यु |
109. जंगली | पालतू | 110. ठोस | तरल |
111. तरुण | वृद्ध | 112. दयालु | निर्दय |
113. दाता | याचक | 114. दिन | रात |
115. देव | दानव | 116. दोषी | निर्दोष |
117. दुर्लभ | सुलभ | 118. दुराचारी | सदाचारी |
119. धनी | निर्धन | 120. धर्म | अधर्म |
121. धीर | अधीर | 122. निर्मल | मलिन |
123. नवीन | प्राचीन | 124. नख | शिख |
125. नश्वर | अनश्वर | 126. निकट | दूर |
127. निरक्षर | साक्षर | 128. निरर्थक | सार्थक |
129. नूतन | पुरातन | 130. निंदा | स्तुति |
131. न्याय | अन्याय | 132. पंडित | मूर्ख |
133. पक्ष | विपक्ष | 134. पवित्र | अपवित्र |
135. पतिव्रता | कुलटा | 136. परकीया | स्वकीया |
137. पाप | पुण्य | 138. पाश्चत्य | पौर्वात्य |
139. पूर्ण | अपूर्ण | 140. पुरस्कार | दंड |
शब्द | विलोम | शब्द | विलोम |
141. प्रत्यक्ष | परोक्ष | 142. प्रवृत्ति | निवृत्ति |
143. प्रभु | दास , सेवक | 144. प्रेम | घृणा |
145. बंधन | मुक्ति , मोक्ष | 146. बाढ़ | सूखा |
147. बुरा | भला | 148. बुराई | भलाई |
149. बद्ध | मुक्त | 150. भद्र | अभद्र |
151. भारी | हल्का | 152. भूत | भविष्य |
153. भाव | अभाव | 154. मितव्यय | अपव्यय |
155. मनुष्यता | पशुता | 156. मलिन | निर्मल |
157. मानव | दानव | 158. मान | अपमान |
159. मित्र | शत्रु | 160. मिलन | बिछोह |
161. मिथ्या | सत्य | 162. मौखिक | लिखित |
163. मूक | वाचाल | 164. मोक्ष | बंधन |
165. मंगल | अमंगल | 166. यश | अपयश |
167. योगी | भोगी | 168. रुग्ण | स्वस्थ |
169. रहित | सहित | 170. रक्षक | भक्षक |
171. राग | विराग , द्वेष | 172. रात्रि | दिवस |
173. राजा | रंक | 174. लाभ | हानि |
175. लोभ | संतोष | 176. विकल्प | संकल्प |
177. वक्र | ऋजु | 178. विपन्न | संपन्न |
179. वरदान | अभिशाप | 180. विधि | निषेध |
181. विशुद्ध | दूषित | 182. विजय | पराजय |
183. विधवा | सधवा | 184. विरोध | समर्थन |
185. वादी | प्रतिवादी | 186. वृद्धि | क्षय |
187. शकुन | अपशकुन | 188. शिव | अशिव |
189. शयन | जागरण | 190. शुष्क | आद्र |
191. शुभ | अशुभ | 192. शीत | ऊष्ण |
193. शिष्ट | अशिष्ट | 194. सुपुत्र | कुपुत्र |
195. स्वाधीन | पराधीन | 196. सरस | नीरस |
197. सजीव | निर्जीव | 198. सगुण | निर्गुण |
199. सामिष | निरामिष | 200. सुगंध | दुर्गन्ध |
201. सुर | असुर | 202. सौभग्य | दुर्भाग्य |
203. संक्षेप | विस्तार | 204. सुख | दुःख |
205. सूक्ष्म | स्थूल | 206. सक्रिय | निष्क्रिय |
207. हर्ष | शोक | 208. हास्य | रुदन |
209. हित | अहित | 210. हिंसा | अहिंसा |
No comments:
Post a Comment